Кресты
Бу паселак аатын ма8най истиннэкинэ ки4и дигиргиир. Онтон буо 62рэнэгин гини аатыгар. Кресты турбута тыы4ычча тогус 466с 46рбэ т2рд6с дьылга, а8ар ки4и диир уон агыстаак векка баар этэ.
Ити паселак му8 чугас турар Наскуоттан, 46рбэ километырга. Кресты турар ол 4иргэ канна икки 6рэк колболлор: Котуйу кытта Хета. Ити икки 6рэктэн биир 6рэк буолар – Наскуо 6рэк. А8ар ки4и диир ити 6с 6рэк крест к2рд6к к2ст2р. Ол и4ин паселак итинник ааттаак.
Кресты кыра дьиэлэрдээк, 6рд6к кайага турар. Балыкчыттарга да, водительларга да, летчиктарга да ыраактан к2ст2р. Ити паселак маяк к2рд6к улакан катердарга.
Ки4илэр бэйлэрин паселактарын 6т62т6н барытын 4уруйбуттар альбом8а «Нет истории без имени». Гини таксыбыта паселак агыс уон биэс дьылланарыгар.
Кресь паселак 4ин атын паселактар к2рд6к Хабетский дьыллар 4агына турбута. Коллективизацияны ааспыта, ма8найгы колхоз буолбута манна, онтон ки4илэр 4уруйа, аага 62рэммиттэрэ, 4эрии кэмин ааспыта, Сталин колхозын онтон буолбута колхоз «Победа», онтон совхоз «Советский Таймыр» буолбута.
Коллективизация кытаанаактык ааспыта, ки4и каана да токтубута. Тыы4ычча тогус 466с отут икки дьылга 2л2рб6ттэрэ комунихы М.П.Рогозаны. Гини фактория тойоно этэ. Ма8найгы председательлара колхоз гиэнэ этэ Михайлов Михаил Ануфриевич тыы4ычча тогус 466с отут агыс дьылга, онтон буо тыы4ычча тогус 466с т62рт уон дьылга буолбута Ямкин Константин Михайлович.
3эрии кэмэ ааспыта эмиэ кытаанактык. 36рдэк 6лэлээк кэм этэ, астара агыйак этэ, барытын 4эриигэ ыытааччы этилэрэ.
3эриигэ атарбыттара булчуту Чуприн Константин Ивановичы. Гини снайпер этэ, 4ытыы карактаак этэ, тымныыга каппыт ки4и. 3эриигэ интитэ барыта гиниэкэ к2м2л2сп6тэ. Тыы4ычча тогус 466с 4эттэ уон дьылга кы4ыл 4улус орденын ылбыта.
3эрии кэнниттэн паселак лапкатык турбута. Табалыыр, балыктыыр, бултуур этилэрэ, баар этэ звероферма. Уон икки тыы4ычча табалаак этилэрэ, балыгы буоллагына ты4ыычча икки 466с центнеры туттарааччылар дьылга.
Биэс уоннаак дьылларга колхоз «Победа» миллионер буолбута. Ты4ыычча тогус 466с алта уон тогус дьылга паселак 466рбэ бригадалаак этэ. Зверофермага 466с 466рбэ к62к кырсалаак этилэрэ, коровник баар этэ уон биэс коруобалаак. Онтон колхоз «Победа» кэнниттэн совхоз «Советский Таймыыр» буолбута.
Кресь дьоно 2йд66р Фалькова Христина Николаевнаны, аны гини Наскуога олорор. Ма8най гини кы8ыл чум8а 6лэлээбитэ. Онтон совхоз тойоно буолбута. Гини элбэк э8ин-э8ин наградалардаак, ол и4игэр званиелаак «Почетный гражданин Таймыра». Бэйэтэ агыс оголоок.
Аны Кресь биэс уон 4эттэ дьиэлээк. Онно 6с 466с отут ки4и олорор. Ки4илэр догордуу олороллор, бэйэ-бэйэ к2м2л242лл2р.
Кэнники олок уларыйбыт. Былыргы баайыттан туокта орпотоок. Ки4илэр аны 62рэнэллэр 4а8а 6йэгэ. 5лэ 4уок. А8ар ки4и 6лэлиир ускуолага, садикка, ЖКХага. А8ардара качевойдар. Гинилэр бултаналлар, балыктаналлар. Онтуларын кайдиэк да кыайан туттарбаттар.
Ки4илэр 2йд6ллэр биир кэми: ол кэм8э баар этэ эдэр ки4илэр коллективтара, «Эрэбил» диэн аатаак. Оголор участвойдабыттара краевой программмага «Социальное партнерство во имя развития». Онно 466йб6т карчыннан дьэлэри ремонтабыттара. Ки4и барыта бэрт 62рбиттэрэ. Му8 62рбиттэрэ кырдьагас ки4илэр, котуммат иттэ ки4илэр. Ма8най гинилэр дьиэлэрин о8орбуттара. Гинилэргэ угольларын сеиттабыттара, уу иттэ таспыттара.
Ма8наагы ки4илэр былыргы дьиэлэргэ олороллор. Ки4итэ агыйак буолан дьиэлэрэ ки4иэкэ барытыгар тиийэр.
Наскуо паселага барыта бэйэ бэйэлэрэ тэ8нэр, ол и4ин 4имбир атын атыттар.
Наскуо Креськэ 4уга4а биллэн турар. «Оголор т2р22б6т тылларын билбэттэр, - диир паселактарын тойоно Маргарита Батагай. - Улакан ки4илэр итини уларыта 4атыыллар: 4акалыы кэпсэтэллэр, 4акалыы ыллыыллар, оонньууллар.
Кресь дьактаттара 4акалыы та8ас, атак истэнэллэр, огуруоланаллар, булт тириитинэн иттэ биттэ о8ороллор. Манна кылыылыыллар Федосеева Евдокия Егоровнаны, Молчанова Евдокия Иннокентьевнаны, Августа Кожевникованы, Мария Батагайы, Наталья Михайлованы, Тамара Чардуну.
Маргарита Алексеевна 4а8арар эдэр ки4илэр умнуо 4уоктарын наада бэйэлэрин т2р22б6т тылларын, культураларын, бы4ыыларын. Гини 4аныыр манна каччага эмэтэ табаларда эгэлиэккэ, эдэр ки4илэр интерехиргиэктэрин, табалыы 62рэниэктэрин.