Хета

К6ннээк Хета. Ити к2рд6к ааттыыр бэйэтин паселагын Хета дьоно. Гини турар Хета диэн 6рэккэ, у8а диэк 2тт6гэ, ол и4ин итинник ааттаак. Хета Носкуоттан 366с т62рт уонча километырынан 2р2 турар. Паселок мас и4игэр турар. Манна 66нэр моруоска, к62к 4угун, отон, каптагас. Бу 4ир бэрт кунаактаак, э8ин – э8ин оттордоок.

Хета турбута уон 4эттэлэк таба эмийдиир ыйыгар тыы4ычча тогус 466с 46рбэ аксыс дьылга.

Былыр манна к242 4ылдьааччы этилэрэ. Тыы4ычча тогус 466с отут 4эттис дьылга манна колхоз Ворошилова этэ. Ма8найгы председателя Чарду Петр Васильевич этэ.

Хетага тиийбэккэ 6рэк у8а 2тт6т6гэр икки - 6с к6чч6гэй дьиэ турар. Аны ити бултанар, балыктанар 4ирдэрэ. Мутино диэн ааттак. Ити 4ир каалбыт Сталин колхоуттан. Тыы4ычча тогус 466с биэс уон 6с дьылга ити икки колхо4у колбооннор биир колхоз «Заветы Ильича» о8орбуттара. Тыы4ычча тогус 466с агыс уон дьылга совхоз «Хетский» буолбут.

Ити кэм8э Таймыырга красный чумнары о8ортотолобуттара. Тыы4ычча тогус 466с отут 4эттис дьылга Красный чум 6лэ4иттэрэ Хетага 4ылдьар буолбуттара. Ки4илэри аага, 4уруйа 6рэтээр этилэрэ, власть ту4унан кэпсээччи этилэрэ.

Хетаттан уон т62рт ки4и улакан 4эриигэ барбыттара. Гинилэр 4эрилэспиттэрэ Москва анныгар, Сталинградка, Восточный Пруссияга онтон Польшага. Ол 4эрииттэн а8ара агай кэлбиттэрэ. Аны 6йэгэ кэлбит ки4илэртэн биирэ да орпоток, барылара та8аралабыттар. Хета дьоно бэрт карыстыыр 4эриигэ 4ылдьыбыт ки4илэри, тылга иттэ 6лэлээбит ки4илэри.

3эрии кэмигэр тылга каалбыт ки4илэр 6лэлэрэ бэрт кытаанак этэ. 5кс6тэ каалбыт этилэрэ дьактаттары кытта оголор онтон кырдьагастар. 3эрин 4агынан булт планын улатыннарбытара.

Тустаара да бочкалара да илимнэрэ да тиийбэт этэ. Хета дьоно талагынан бэйэлэрэ я4ык о8остооччу этилэрэ. Ки4илэр 2йд66ллэр Мария Беттуну, Татьяна Беттуну, Наум Чардуну, Тимофей Аксеновы, Николай Христофоровы, му8 6лэ4ит ки4илэри.

Хета буо 4умнагас, 6ч6гэй 4аналаак ки4илэрдээк. Манна олорор 6с 466с агыс уон ки4и, бэйэ-бэйэ кылыла4аллар. Му8 кылылаак к4илэринэн паселакка ороктору ааттаабыттар. Катыгин Прокопий ааттаак орок ити ма8найгы председательларынан аттаак, гинини 2йд66ллэр кирдик, 6ч6гэй ки4и к2рд6к. Улакан орок атак Павел Чупринынан, гини мудрай тойон этэ, совхоз парторга этэ, 6лэ4ит ки4и этэ, бэрт паселагын багарааччы этэ. Коуйтаан туппута паселагы гини кыы4а Чуприна Августа Павловна.

Хетага улакан ускуола баар, интернаттаак, онно коноллор 4угастыы паселактартан кэлбит оголор – Новайтан, Катырыктан. Ускуолаларын тойонноро Чуприна Светлана Афанасьевна. 3айын а8ар ого лагерьга барар, а8ардар дьиэлэригэр каалаллар.

Паселакка детский сад баар, дизельный электростанция, фельдшерско-акушерский пункт, Дом культуры, библиотека, отделение связи. Баар манна артель «Хета», предпринимательлар иттэ.

А8ар паселактар к2рд6к уголинан оттуналлар, 6рэк утун и4эллэр. Ки4илэр 4айын катерынан 4ылдьаллар, кы4ын машинаннан, бураннарынан, верталет к2т22ччу дьылы мелди.

Хета оргуйакан турар. Ки4илэр эрэнэллэр инни диэк олокторо туксуога.